Monumento
Igrexa de Santo Estevo de Reiriz
Igrexa románica do século XII. Está composta por unha única nave e unha cuberta a dúas augas.
Samos
Samos foi sempre un lugar cargado de historia e tradición xacobea inmerso nunha espectacular natureza e con impresionantes monumentos, que o fan un dos lugares máis singulares do Camiño francés.
As evidencias que chegaron ata os nosos días mostran o antigo asentamento prehistórico destas terras. Os vestixios máis antigos dos primeiros poboadores da zona atópanse nas covas de Santalla, os túmulos megalíticos de Bustofrío e Trascastro, e os castros de Loureiro e Formigueiros. Xunto a eles, destacan as mámoas da Serra de Édramo, a zona con maior concentración destas construcións funerarias.
A abundancia destes antigos poboados ou castros confirma a importancia da cultura castrexa, evidenciada en lugares como Pascais, Romelle, Lourido, Extraxiz ou Teivilide, onde se pode datar a presenza desta cultura entre o século VII antes de Cristo e o século II despois de Cristo.
A amplísima historia destas terras dá idea da súa importancia xeoestratéxica durante milenios. A chegada dos monxes no século VI marcou a historia do municipio, sempre intimamente ligada ao seu mosteiro, o gran atractivo da zona. A súa orixe remóntase á época de dominio suevo e visigodo, quedando abandonado no ano 714 coa chegada dos árabes a Lugo.
Xa no século X, tras a adopción da regra de San Benito, o mosteiro dedícase a dar hospitalidade aos peregrinos no ano 960. E no século XV, os Reis Católicos implantarían unha reforma nos mosteiros beneditinos, orde á que se incorporou Samos (1505), o que supuxo un importante impulso no aspecto económico e na formación monacal.
No século XIX foi tamén hospital de guerra durante a ocupación francesa e pasou de ser habitado por 37 monxes a só 3, coa consecuente deterioración do edificio. Non será ata o ano 1880, cando o mosteiro inicie o seu rexurdimento coa chegada de nove monxes da orde procedentes de Valladolid, que traballarán na restauración.
Toda a historia de Samos está ligada ao seu mosteiro, mesmo o seu nome primitivo, “Samanos”, que segundo o Padre Sarmiento significa “unha comunidade relixiosa”. Con todo, esta terra garda moitos outros atractivos e segredos, de agora e dos nosos devanceiros, que ben merecen ser descubertos coa mirada da actualidade. Non perdas ningún recuncho de Samos e mergúllase nunha apaixonante viaxe pola historia que arrinca con árbores que adquiren a forma de personaxes mitolóxicos de Galicia que lle dan a benvida ao visitante.
